ԵՄ-ն կարող է կասեցնել Իսրայելի առևտրային արտոնությունները՝ Գազայում մարդու իրավունքների խախտումների պատճառով
Եվրոպական Միությունը կարող է մասամբ կամ ամբողջությամբ կասեցնել Իսրայելի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը՝ Գազայի հատվածում մարդու իրավունքների խախտումների մասին հաղորդագրությունների ֆոնին, ըստ Եվրոպական արտաքին գործողությունների ծառայության (EEAS) կողմից պատրաստված և POLITICO-ի կողմից հրապարակված հնարավոր միջոցառումների նախագծի ցանկի։
ԵՄ-Իսրայել Ասոցացման համաձայնագիրը նախատեսում է սերտ համագործակցություն առևտրի և այլ ոլորտներում։ Բրյուսելում քննարկվող տարբերակների թվում են համաձայնագրի «լիակատար կասեցումը» կամ ԵՄ-ի և վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի կառավարության միջև քաղաքական երկխոսության սահմանափակումները։ Դրա համար անհրաժեշտ կլինի բոլոր 27 անդամ պետությունների միաձայն աջակցությունը։
Միևնույն ժամանակ, ինչպես նշվում է փաստաթղթում, համաձայնագրի «առևտրային գլխի կասեցումը» կարող է հաստատվել ԵՄ Խորհրդում մեծամասնության քվեարկությամբ։ Այս դեպքում Իսրայելը կկորցնի իր արտոնությունները եվրոպական շուկա իր ապրանքները մատակարարելիս. այս տարբերակն ավելի իրատեսական է քվեարկության տեսանկյունից։
Քննարկվում է նաև Արևմտյան ափին գտնվող անօրինական իսրայելական բնակավայրերից ներմուծման արգելքը։ Համաեվրոպական արգելքը կպահանջի ԵՄ բոլոր անդամ պետությունների համաձայնությունը, սակայն նախագծում ընդգծվում է, որ առանձին երկրները կարող են նման միջոցառում իրականացնել ազգային մակարդակով։
Այլ առաջարկների թվում են Իսրայելի մասնակցության սահմանափակումը ԵՄ կրթական և հետազոտական ծրագրերին, ինչպիսիք են «Էրազմուսը» և «Հորիզոնը», կամ տեխնիկական համագործակցության կրճատումը։
Հունիսի սկզբին ԵՄ առաջնորդները եվրոպական դիվանագիտության ղեկավար Կայա Կալասին հանձնարարեցին մշակել Իսրայելի դեմ հնարավոր միջոցառումների առաջարկներ, չնայած Թել Ավիվի որոշ դաշնակիցների, այդ թվում՝ Հունգարիայի և Գերմանիայի դեմ արտահայտվելուն։
Հինգշաբթի օրը Կալասը հայտարարել է, որ ԵՄ-ն և Իսրայելը համաձայնության են եկել Ղազային մարդասիրական օգնության մատակարարումն ապահովելու վերաբերյալ։ Եվրոպական դիվանագիտության ղեկավարի խոսքով՝ մատակարարումները պետք է սկսվեն առաջիկա օրերին։
ԵՄԾ-ի տվյալներով՝ ԵՄ արտաքին գործերի նախարարների համար պատրաստված վերանայումը շեշտել է, որ «կան հիմքեր ենթադրելու, որ Իսրայելը խախտում է ԵՄ-Իսրայել ասոցացման համաձայնագրի 2-րդ հոդվածով սահմանված իր մարդու իրավունքների պարտավորությունները»։ Փաստաթղթում նշվում է, որ 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ի ահաբեկչական հարձակումներին ի պատասխան՝ Իսրայելը լայնածավալ ռազմական գործողություն սկսեց Գազայի խիտ բնակեցված տարածքներում՝ օգտագործելով լայնածավալ զենքեր, և խիստ սահմանափակումներ սահմանեց կենսականորեն կարևոր ապրանքների և ծառայությունների մատակարարման և բաշխման վրա։
Առաջարկները, ինչպես սպասվում է, կքննարկվեն ԵՄ արտաքին գործերի նախարարների կողմից երեքշաբթի կայանալիք գագաթնաժողովում։