Հայոց ցեղասպանությունը մինչ օրս մնում է չճանաչված Իսրայելի կողմից, ինչն ամոթալի է. The Jerusalem Post
Այս տարվա ապրիլի 24-ը հազվագյուտ և հզոր պահ է. վերջին տարիների ընթացքում առաջին անգամ Իսրայելի Հոլոքոստի հիշատակի օրը համընկել է Հայոց ցեղասպանության միջազգային ոգեկոչման օրվա հետ, գրել է The Jerusalem Post-ը՝ այս համընկնումը որակելով խորհրդանշական:
«Համընկնումն ավելի քան խորհրդանշական է: Այն հրեաներին և հայերին խորը հնարավորություն է տալիս ճանաչելու իրենց տառապանքի, գոյատևման և արդարության և ճանաչման համար երկարատև պայքարի պատմությունը», - նշել է թերթը:
Հոդվածը հիշեցնում է, որ նացիստական Գերմանայի առաջնորդ Ադոլֆ Հիտլերը հավանաբար հաշվի է առել հայերի ոչնչացումը, երբ արդեն 1920-ականների սկզբին դիտարկում էր հրեաներին բնաջնջելու հնարավորությունը: Գերմանական ծայրահեղ աջերի ներսում այն ժամանակվա կարևոր խմբերը Հայոց ցեղասպանությունը համարում էին «օգտակար մոդել» Գերմանիայի սեփական «խնդրահարույց» փոքրամասնության՝ հրեաների հետ գործ ունենալու համար:
««Ի վերջո ո՞վ է այսօր խոսում հայերի բնաջնջման մասին»,- Լեհաստան ներխուժելուց առաջ ասել է Հիտլերն իր գեներալներին, որպեսզի համոզի նրանց, որ նրանք չպետք է ողորմություն ցուցաբերեն լեհերի նկատմամբ: Իսկ Ֆրանց Վերֆելի Հայոց ցեղասպանության մասին հայտնի վեպը՝ «Մուսա լեռան քառասուն օրը», հետագայում ոգեշնչել է Վարշավայի գետտոյի ապստամբության անդամներին:
Եվ այնուամենայնիվ, Հայոց ցեղասպանությունը մինչ օրս մնում է չճանաչված մի շարք կառավարությունների, այդ թվում, Իսրայելի կողմից, ինչը հատկապես ամոթալի է», - նշել է The Jerusalem Post-ը:
Ըստ հոդվածի՝ այս ընդհանուր պատմությունը պետք է հարազատության խոր զգացում ներշնչի երկու հնագույն ժողովուրդներին՝ հրեաներին և հայերին, ովքեր կրել են գոյաբանական տրավմա:
«Երկու ժողովուրդներն էլ բախվել են ժխտման և բնաջնջման: Երկուսն էլ սովորել են այն ծանր դասը, որ ի կարելի հույս դնել աշխարհի խղճի վրա։ Եվ այնուամենայնիվ, երկուսն էլ ընտրել են կառուցելու, այլ ոչ թե նահանջելու ճանապարհը:
Իսրայելի և Հայաստանի հարաբերությունները, սակայն, բարդացել են աշխարհաքաղաքականության պատճառով: Իսրայելը սերտ կապեր է պահպանում Հայաստանի հակառակորդ Ադրբեջանի հետ: Վերջինս Իսրայելին նավթի հիմնական մատակարարն է, մինչդեռ Իսրայելը Բաքվին տրամադրում է առաջադեմ սպառազինություն. զենք, որը կարևոր դեր է խաղացել վերջին հակամարտություններում, որոնցից ամենաողբերգականը 2023 թվականի ռազմական հարձակումն էր, որը հանգեցրեց «վիճելի» (չակերտները` Tert.am) Լեռնային Ղարաբաղից 120,000 հայերի զանգվածային տեղահանմանը», - նշել է թերթը:
Ընդգծվել է, որ Իսրայելի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը չճանաչելը վաղուց հիասթափեցրել է հայերին: Իսրայելի` որևէ այլ ցեղասպանություն պաշտոնապես ճանաչելու դժկամությունը բխում է ռազմավարական նկատառումներից:
«Թուրքիայի ազդեցությունը և Ադրբեջանի ռազմավարական նշանակությունը ստիպել են Իսրայելի կառավարություններին առաջնահերթություն տալ քաղաքական և տնտեսական շահերին, քան բարոյական հստակությանը: Բայց այսօր այդ հաշվարկը փոխվում է: Թուրքիան՝ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի օրոք, դառնում է ավելի թշնամական դերակատար՝ ՀԱՄԱՍ-ին անողոք աջակցությամբ: Մինչդեռ, Ադրբեջանի վարչակարգը շարունակում է խորանալ դեպի ծայրահեղ ավտորիտարիզմ՝ ընտրություններով, որոնք չունեն վստահություն և շարունակական հետապնդումներ լրագրողների և ընդդիմադիր ձայների նկատմամբ: Այս ֆոնին հրեաների և հայերի նորացված բարեկամությունը ոչ միայն բարոյապես ճիշտ կլիներ, այլև ռազմավարական առումով: Հայաստանը վերակողմնորոշվում է դեպի Արևմուտք՝ ամրապնդելով կապերն ԱՄՆ-ի և Եվրամիության հետ և նոր գործընկերություններ փնտրելով տեխնոլոգիաների, պաշտպանության և կրթության ոլորտներում։ Իսրայելը եզակի դիրք ունի՝ աջակցելու Հայաստանի անցումային գործընթացին և խորացնելու երկկողմ համագործակցությունը։ Երևանում դեսպանատուն բացելը և Ցեղասպանությունը ճանաչելը քայլեր կլինեին այս ուղղությամբ... Իսրայելը պետք է օգտագործի պատմական մերձեցման այս պահը՝ հրեաներին և հայերին հրավիրելով մերձենալ, ճանաչել իրենց պատմությունների խորը նմանությունները և միասին աշխատել հանուն հիշողության, համերաշխության և փոխադարձ հարգանքի վրա հիմնված ապագայի: Երուսաղեմի Հին քաղաքում գտնվող հայկական թաղամասը՝ չորս հնագույն թաղամասերից մեկը, այս հարաբերությունների կենդանի վկայությունն է: Հայերը քաղաքում շարունակական ներկայություն են ունեցել 4-րդ դարից սկսած։ Երուսաղեմում առաջիններից էին հայ գիտնականները, ովքեր գրքեր տպեցին. Հայ քահանաները երկար ժամանակ ծառայել են որպես քաղաքի սուրբ տարածքների պահապաններ», - գրել է թերթը։